EPS คืออะไร? ตัวชี้วัดกำไรต่อหุ้นที่นักลงทุนต้องรู้ (พร้อมตัวอย่างคำนวณ)

สำหรับนักลงทุนหุ้น ไม่ว่าจะมือใหม่หรือมืออาชีพ EPS คือ หนึ่งในตัวเลขพื้นฐานที่ต้องรู้และต้องใช้ในการวิเคราะห์มูลค่าหุ้น เพราะ EPS สามารถบอกได้ว่าบริษัทมีกำไรต่อหุ้นมากน้อยเพียงใด ช่วยให้นักลงทุนประเมินความคุ้มค่าของการลงทุน รวมถึงเปรียบเทียบประสิทธิภาพของบริษัทภายในอุตสาหกรรมเดียวกันได้อย่างถูกต้อง บทความนี้จะพาคุณทำความเข้าใจตั้งแต่พื้นฐานไปจนถึงการวิเคราะห์จริงอย่างครบถ้วน

EPS คืออะไร

EPS (Earnings Per Share) คือ ตัวชี้วัด “กำไรสุทธิที่เกิดขึ้นต่อหุ้นสามัญ 1 หุ้น” ของบริษัท โดยคำนวณจากกำไรสุทธิหลังหักภาษีและค่าใช้จ่ายทั้งหมด หารด้วยจำนวนหุ้นสามัญที่จดทะเบียนและจำหน่ายแล้ว (Weighted Average)

กล่าวง่าย ๆ คือ EPS บอกว่า หุ้นหนึ่งตัวสามารถสร้างกำไรให้ผู้ถือหุ้นได้เท่าไรในรอบปี บริษัทที่มี EPS สูง แปลว่าบริษัททำกำไรได้ดี หรือมีจำนวนหุ้นไม่มากจนทำให้กำไรต่อหุ้นลดลง ในทางกลับกัน EPS ต่ำ อาจสะท้อนถึงกำไรที่น้อยลง หรือมีจำนวนหุ้นเพิ่มขึ้นจนทำให้กำไรต่อหุ้นเฉลี่ยลดลง

สูตรคำนวณ EPS

สูตรคำนวณ EPS พื้นฐานคือ: EPS = กำไรสุทธิ / จำนวนหุ้นสามัญที่ชำระแล้ว

ในบางครั้งบริษัทมีหุ้นบุริมสิทธิ (Preferred Shares) และต้องจ่ายเงินปันผลบุริมสิทธิ จึงต้องหักส่วนนี้ออกก่อน:

EPS = (กำไรสุทธิ – เงินปันผลหุ้นบุริมสิทธิ) / จำนวนหุ้นสามัญถัวเฉลี่ย ยิ่งกำไรสุทธิสูงหรือมีจำนวนหุ้นต่ำ ค่า EPS ก็จะสูงขึ้นตาม

EPS บอกอะไรกับนักลงทุน

EPS เป็นตัวเลขสำคัญที่ช่วยให้เห็นภาพความสามารถในการทำกำไรของบริษัทในเชิง "ต่อหุ้น" ซึ่งมีประโยชน์ต่อการวิเคราะห์มากกว่าที่หลายคนคิด โดยสามารถสะท้อนทั้งคุณภาพของกำไร ความสามารถในการแข่งขัน และประสิทธิภาพในการบริหารจัดการของผู้บริหารได้อย่างลึกซึ้ง ดังนี้:

1. บอกความสามารถทำกำไรของบริษัท

ค่า EPS สูงไม่ได้แปลว่าบริษัทมีกำไรมากเพียงอย่างเดียว แต่ยังสะท้อนว่าบริษัทสามารถควบคุมต้นทุน ดำเนินงานได้มีประสิทธิภาพ และสร้างผลตอบแทนที่ดีให้ผู้ถือหุ้น หาก EPS เพิ่มขึ้นอย่างสม่ำเสมอ มักบ่งชี้ว่าโมเดลธุรกิจแข็งแรงและโตตามแผนที่วางไว้

2. ใช้เปรียบเทียบประสิทธิภาพกับบริษัทในอุตสาหกรรมเดียวกัน

การดู EPS ต่อหุ้นช่วยให้นักลงทุนเปรียบเทียบได้ว่า บริษัทใดสร้างกำไรได้ดีกว่าภายใต้สภาวะตลาดเดียวกัน โดยไม่ถูกจำนวนสินทรัพย์หรือขนาดบริษัทบิดเบือน ตัวอย่างเช่น บริษัทที่ใหญ่กว่าอาจทำกำไรรวมมากกว่า แต่ EPS กลับต่ำกว่าบริษัทเล็ก หากบริษัทเล็กมีความสามารถทำกำไรต่อหุ้นได้ดีกว่า ถือว่า “มีประสิทธิภาพสูงกว่า” ในเชิงการสร้างกำไรให้ผู้ถือหุ้น

3. ใช้ประเมินความคุ้มค่าในการลงทุนร่วมกับ P/E Ratio 

EPS เป็นตัวตั้งของการคำนวณค่า P/E ซึ่งใช้วัดว่าราคาหุ้นแพงหรือถูกเมื่อเทียบกับกำไรจริง หาก EPS สูงแต่ราคาหุ้นไม่สูงตาม อาจแปลว่าหุ้นยัง “ถูกประเมินต่ำ (Undervalued)” และมีโอกาสเติบโต หรือหาก P/E สูงมากเมื่อเทียบกับ EPS อาจเป็นสัญญาณว่า “ตลาดคาดหวังสูงเกินจริง” และมีความเสี่ยงด้านราคา

4. ใช้ประกอบการวิเคราะห์การเติบโตในอนาคต (Growth Analysis)

การติดตามการเติบโตของ EPS ต่อเนื่องช่วง 3–5 ปี เป็นตัวชี้วัดที่สำคัญว่าบริษัทกำลังเติบโตอย่างยั่งยืนหรือไม่ หาก EPS เติบโตสม่ำเสมอ สะท้อนว่าองค์กรมีทั้งความสามารถทำกำไร การขยายธุรกิจ และมีการบริหารต้นทุนที่ดี นอกจากนี้ยังช่วยนักลงทุนพิจารณาทิศทางอนาคต เช่น แนวโน้มธุรกิจใหม่ การลงทุนในโครงการใหม่ หรือความสามารถแข่งขันในระยะยาว

ปัจจัยที่มีผลต่อค่า EPS

ค่า EPS สามารถ “เพิ่มขึ้นหรือลดลง” ได้จากหลายปัจจัย โดยสามารถเปรียบเทียบและประเมินจากปัจจัยเหล่านี้ คือ 

1. กำไรสุทธิเพิ่มขึ้นหรือลดลงหากบริษัททำกำไรได้มากขึ้น EPS ก็เพิ่ม และถ้ากำไรลด EPS ก็ลด เป็นปัจจัยที่ส่งผลโดยตรงที่สุด
2. การเพิ่มทุน (หุ้นเพิ่มขึ้น) บริษัทอาจออกหุ้นเพิ่มทุนเพื่อนำเงินไปขยายธุรกิจ แต่การเพิ่มจำนวนหุ้นทำให้กำไรต้องเฉลี่ยออกไปมากขึ้น ส่งผลให้นักลงทุนเรียกว่า Dilution Effect ทำให้ EPS ลดลงแม้กำไรจะเท่าเดิม
3. การลดทุน (จำนวนหุ้นลดลง) ถ้าบริษัทลดทุน เช่น ซื้อหุ้นคืน (Stock Buyback) จำนวนหุ้นลดลง ทำให้ EPS เพิ่มขึ้นทันทีโดยไม่ต้องเพิ่มกำไร
4. ขาดทุนจากรายการพิเศษหรือรายการครั้งเดียว ขาดทุนจากรายการพิเศษ (Extraordinary Loss) คือ เหตุการณ์หรือรายการที่ไม่เกิดขึ้นเป็นประจำ ไม่เกี่ยวกับการดำเนินธุรกิจหลัก เช่น การตั้งสำรองหนี้สูญครั้งใหญ่ ความเสียหายจากไฟไหม้ น้ำท่วม การด้อยค่าของสินทรัพย์ (Impairment) หรือค่าใช้จ่ายครั้งเดียวในการปรับโครงสร้างองค์กร ซึ่งอาจทำให้กำไรสุทธิของบริษัทลดลงเฉียบพลัน ส่งผลให้ EPS ในปีนั้นต่ำกว่าความสามารถที่แท้จริงของบริษัท เช่น ตั้งสำรองหนี้เสีย, ค่าใช้จ่ายพิเศษ อาจทำให้ EPS ในปีนั้นต่ำกว่าความเป็นจริง
5. การปรับมาตรฐานบัญชี บางครั้งการเปลี่ยนหลักเกณฑ์การบันทึกรายการทางบัญชี ทำให้กำไรและ EPS เปลี่ยนแปลง

ข้อจำกัดของการดูค่า EPS เพียงอย่างเดียว

ข้อจำกัดของการดู EPS เพียงอย่างเดียวการใช้ EPS อย่างเดียวในการวิเคราะห์อาจทำให้เข้าใจผิดได้ เพราะมีข้อจำกัดดังนี้:

1. บริษัทสามารถจัดการกำไรให้ดูดีได้ (Earnings Management) บริษัทอาจเลื่อนรับรู้รายได้หรือชะลอการบันทึกค่าใช้จ่าย เพื่อทำให้ EPS สูงขึ้น
2. การเพิ่มทุนทำให้ EPS ลดลง แม้ธุรกิจแข็งแรงบางครั้งบริษัทออกหุ้นเพิ่มเพื่อขยายกิจการ ซึ่งดีต่ออนาคต แต่ EPS จะลดลงในระยะสั้น
3. EPS ไม่สะท้อนกระแสเงินสดจริง บริษัทอาจมีกำไรบัญชีสูง แต่กระแสเงินสดจากการดำเนินงานต่ำก็ได้
4. ไม่เหมาะสำหรับเปรียบเทียบข้ามอุตสาหกรรม เพราะโครงสร้างรายได้ กำไร และจำนวนหุ้นแตกต่างกันมาก

EPS กับ P/E Ratio เกี่ยวข้องกันอย่างไร

สูตรคำนวณ P/E คือ: P/E Ratio = ราคาหุ้น / EPS 

ดังนั้น EPS จึงเป็นส่วนประกอบที่มีความสำคัญโดยตรงต่อค่า P/E เพราะเป็นตัวแทนของ “กำไรต่อหุ้น” ที่ใช้เป็นฐานเทียบกับราคาหุ้นในตลาด หาก EPS เปลี่ยนแปลง แม้ราคาหุ้นยังไม่ขยับ ค่า P/E ก็จะเปลี่ยนตามทันทีทำให้การวิเคราะห์ความถูกหรือแพงของหุ้นแปรผันตามประสิทธิภาพการทำกำไรของบริษัทอย่างชัดเจน

เมื่อ EPS เพิ่มขึ้น ขณะที่ ราคาหุ้นคงที่ → ค่า P/E จะลดลง ส่งผลให้หุ้น “ดูถูกลง” หรือมีความคุ้มค่าในการลงทุนมากขึ้น เพราะนักลงทุนจ่ายเงินน้อยลงเมื่อเทียบกับกำไรที่ได้รับต่อหุ้น

ในทางตรงกันข้าม หาก ราคาหุ้นเพิ่มสูงขึ้นเร็วกว่าการเติบโตของ EPS → ค่า P/E จะปรับสูงขึ้น สะท้อนว่าตลาดอาจกำลังให้น้ำหนักความคาดหวังมากเกินไป อาจเกิด “ภาวะราคาหุ้นแพงเกินพื้นฐาน (Overvalued)” ได้

นอกจากนี้ ความสัมพันธ์ของ EPS และ P/E ยังช่วยให้นักลงทุนวิเคราะห์เชิงลึกได้ เช่น:

• หาก EPS เติบโตต่อเนื่อง แต่ P/E ไม่เพิ่มมาก → หุ้นอาจยังมี Upside เหลืออยู่
• หาก EPS ทรงตัว แต่ P/E เพิ่มขึ้นมาก → ต้องระวังว่าตลาดกำลังเก็งกำไรเกินจริง
• หาก EPS ลดลง แต่ราคาหุ้นไม่ลด → หุ้นอาจเสี่ยง เพราะพื้นฐานเริ่มอ่อนแอ

ทำให้การใช้ EPS คู่กับ P/E ไม่เพียงช่วยบอกว่าหุ้นถูกหรือแพง แต่ยังช่วยวิเคราะห์แนวโน้มการเติบโต ความเชื่อมั่นของตลาดและความสมเหตุสมผลของราคาได้อย่างแม่นยำกว่าการดูแค่ตัวใดตัวหนึ่งเพียงลำพัง

ตัวอย่างการวิเคราะห์หุ้นโดยใช้ EPS

สมมติให้มีบริษัท A และบริษัท B ที่อยู่ในอุตสาหกรรมเดียวกัน โดยบริษัท A มีราคาหุ้น 40 บาทและมี EPS อยู่ที่ 4 บาท ส่งผลให้ค่า P/E อยู่ที่ระดับ 10 เท่า ส่วนบริษัท B มีราคาหุ้น 80 บาทและมี EPS อยู่ที่ 5 บาท ทำให้ค่า P/E สูงถึง 16 เท่า แม้บริษัท B จะสร้างกำไรต่อหุ้นได้มากกว่า แต่เมื่อเปรียบเทียบกับราคาหุ้นแล้วกลับมีความแพงกว่าบริษัท A อย่างเห็นได้ชัด ส่งผลให้นักลงทุนเชิงพื้นฐานมองว่าบริษัท A มีความคุ้มค่ามากกว่า เนื่องจากมีทั้ง EPS ที่ดีและ P/E ที่ต่ำกว่า ซึ่งสะท้อนว่าราคาหุ้นยังไม่แพงเกินไปเมื่อเทียบกับกำไรที่ได้รับ

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับ EPS

• EPS สูงแปลว่าหุ้นดีไหม? 

ไม่เสมอไป ต้องดูควบคู่กับปัจจัยอื่น เช่น P/E Growth ความสามารถทำกำไรต่อเนื่อง และความแข็งแกร่งของธุรกิจ

• ดูค่า EPS ได้จากที่ไหน?

งบการเงินไตรมาส / รายปี เว็บไซต์ตลาดหลักทรัพย์ (SET) แอปโบรกเกอร์ เว็บไซต์การเงิน เช่น TradingView, Bloomberg

• EPS เท่าไรถึงถือว่าดี?

ไม่มีตัวเลขตายตัว ต้องเปรียบเทียบกับ: ค่าเฉลี่ยอุตสาหกรรม อัตราการเติบโตย้อนหลัง 3–5 ปี แนวโน้มกำไรในอนาคต

Conclusion 

EPS คือ เครื่องมือพื้นฐานที่นักลงทุนต้องรู้ เพราะช่วยวัดความสามารถทำกำไรต่อหุ้น และประเมินความคุ้มค่าในการลงทุนได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่การดู EPS อย่างเดียวไม่เพียงพอ ต้องใช้ควบคู่กับอัตราส่วนอื่น เช่น P/E, ROE, กระแสเงินสด และศึกษาปัจจัยพื้นฐานของธุรกิจอย่างรอบด้าน

เมื่อเข้าใจ EPS อย่างลึกซึ้ง คุณจะสามารถคัดเลือกหุ้นที่ดีและมีศักยภาพเติบโตได้แม่นยำยิ่งขึ้น เหมาะทั้งนักลงทุนมือใหม่และนักลงทุนระยะยาวที่ต้องการผลตอบแทนที่มั่นคงในอนาคต

คำเตือน

*คริปโทเคอร์เรนซีและโทเคนดิจิทัลมีความเสี่ยงสูง ท่านอาจสูญเสียเงินลงทุนได้ทั้งจำนวน โปรดศึกษาและลงทุนให้เหมาะสมกับระดับความเสี่ยงที่ยอมรับได้
**บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อการศึกษาเท่านั้น ไม่ได้มีวัตถุประสงค์ในการให้คำแนะนำทางการเงินแต่อย่างใด

อ้างอิง

• set.or.th
• settrade.com
• investopedia.com